SRC Belgesi Nedir?

SRC Belgesi, ticari araç sürücüleri tarafından alınması zorunlu olan bir tür mesleki yeterlilik belgesidir. Yük ve yolcu taşımacılığının güvenle gerçekleştirilebilmesi için sürücülerin bu yeterliliğe sahip olduklarını kanıtlamaları beklenir. Bu amaçla, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nda belirtildiği üzere karayolu taşımacılığında yük ve yolcu taşıyan sürücüler, SRC Belgesi almakla yükümlüdür. SRC Belgesi alabilmek için öncelikle ehliyet sahibi olunmalıdır. Ehliyeti bulunmayan kişiler SRC Belgesi alabilmek için başvuruda bulunamaz.

Ticari araç kullanan sürücülerde mutlaka olması gereken üç belge vardır.

1. Sürücü belgesi

2. SRC Belgesi

3. Psikoteknik rapor

Bu belgelerden herhangi birinin eksik olması, sürücünün cezai işleme tabi tutulmasına yol açar. Bu durum yalnızca Türkiye için geçerli değildir.  Söz konusu belgelerin isimleri değişebilir ancak her ülke için geçerlidir ve bulundurulmaları zorunludur.

Hangi Araçlar İçin SRC Belgesi Gereklidir?

Genel olarak; kamyon, minibüs, kamyonet, otobüs, çekici ve panelvan gibi araçları kullanan şoförler trafiğe çıkmadan önce SRC belgesi almalıdır. Zira bu araçlarla yük ve yolcu taşımacılığı yapıldığından mutlaka mesleki yeterlilik belgesine ihtiyaç duyulur.

SRC Belgesi Çeşitleri

Mesleki yeterlilik belgesi, taşınan yükün cinsine ve taşınma rotasına göre farklılaşır. SRC belgesi, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verilir ve 5 çeşide sahiptir.

SRC 1 Belgesi Nedir?

SRC 1 belgesi, uluslararası taşımacılık yapan şoförlerin sahip olması gereken mesleki yeterlilik belgesidir. Bu belgeyi alabilmek için şoförlerden 32 saatlik bir eğitime katılmaları beklenir. Eski yönetmelikte bu belgenin alınabilmesi için şoförün en az lise mezunu olması beklenirken yeni düzenlemeye göre artık ilkokul mezunları da bu belgeyi almaya hak kazanmıştır. SRC 1 belgesi alabilmek için yalnızca ilkokul mezunu ve ehliyet sahibi olmak yeterli değildir. Bu belgeyi almak isteyen şoförün 26 yaşından gün alması ve 66 yaşından gün almaması gereklidir. Ayrıca şoförler kesinlikle psikoteknik rapor almış olmalıdır.

SRC 2 Belgesi Nedir?

Ülke sınırları içerisinde taşımacılık yapmak isteyen şoförlerin alması gereken mesleki yeterlilik belgesi SRC 2 belgesidir. Daha önce SRC 1 belgesi alan şoförlerden bu belgeyi almaları talep edilmez çünkü SRC 1 belgesi olan şoförlerin SRC 2 belgesi almış olduğu kabul edilir. SRC 2 belgesi alması gereken şoförler; taksi şoförleri, şehir içi veya şehirlerarası otobüs şoförleri, personel veya okul servisi şoförleri olarak sıralanabilir. Bu belgeyi almak için istenen yaş şartları, SRC 1 belgesinde olduğu gibidir. Ayrıca SRC 2 belgesi almak için de psikoteknik raporu istenir.

SRC 3 Belgesi Nedir?

Uluslararası kargo ve eşya taşımacılığı yapan sürücülerde aranan mesleki yeterlilik belgesi SRC 3 belgesidir. Bu belgeye sahip olmayan sürücülerin söz konusu taşımacılıkları yapmaları yasaktır. SRC 3 belgesinin; kamyon, çekici, TIR, kamyonet, pikap ve panelvan gibi araçları kullanan şoförlerde mutlaka olması gerekir. SRC 3 belgesi almak isteyen bir kişi, 19 yaşından gün almış ve 66 yaşından gün almamış olmalıdır. Bu belge için de psikoteknik raporunun alınması mühimdir.

SRC 4 Belgesi Nedir?

Yalnızca ülke içi eşya taşımacılığı yapmak isteyen sürücülerin alması gereken belge, SRC 4 belgesidir. SRC 4 belgesi alan kişiler, SRC 3 belgesine de sahip kabul edilirler. Bu belgeyi almak isteyen şoförler, 28 saatlik bir eğitime girerler. Eğitimini tamamlayan sürücüler devamında bir sınava tabi tutulurlar. Sınavdan geçerli not alan, 19 yaşından büyük kişiler, SRC 4 belgesini alabilirler. SRC 4 belgesi için de psikoteknik raporu alınmalıdır.

SRC 5 Belgesi Nedir?

Tehlikeli mal ve madde taşımacılığı yapmak isteyen sürücüler, SRC 5 belgesi almalıdır. Bu belgeyi almak isteyenler 19 saatlik bir temel eğitimden geçerler. Tanker taşımacılığı yapacak şoförler ise 13 saatlik tanker eğitimi alırlar. Patlayıcı madde ve radyoaktif madde taşımacılığı yapacak şoförler ise 8 saatlik eğitimden sonra bu belgeyi almaya hak kazanırlar.

SRC Belgesi Nasıl Alınır?

SRC belgesi almak isteyen kişiler, öncelikle yapmak istedikleri iş için hangi belgeye ihtiyaç duyduklarını tespit etmelidir. Sonrasında bu belgeyi vermeye yetkili kurumlara kayıt yaptırarak SRC belgesi alma sürecini başlatmalıdır. Her belge türü için farklı eğitim süreçleri bulunur ve sürücülerin sınava girmesi beklenebilir. Bu nedenle ancak eğitimlerini tamamlayan ve gerekli sınavlardan geçer not alan sürücüler SRC belgelerini alabilir.

SRC Belgesi alabilmek için bir takım başvuru şartları bulunur.

1. Anayasanın 36/C maddesine göre büyük otobüs sürücüsü olmak isteyenler SRC belgesi alabilmek için 26 yaşından büyük olmalıdır.

2. Ehliyet sahibi olsalar da 66 yaşından büyük olan şoförler eğitim veya sınav yoluyla SRC belgesi alamazlar. Bu yaş sınırı geçmişte 63’ken günümüzde 66 halini almıştır.

3. Eskiden SRC belgesi almak için girilen sınavdan 60 puan almak yeterliyken, yeni düzenlemelere göre bu puan en az 70 olarak belirlenmiştir.

4. 2003’ten önce ehliyetini almış olan sürücüler, sınava veya eğitime girmeden sahip oldukları ehliyet tipine göre SRC belgelerini koşulsuz alabilirler. Yalnızca 2003 tarihinden sonra sürücü belgesi alanlar SRC belgesi için eğitime ve sınava tabi tutulur.

SRC Belgesi İçin Gerekli Belgeler Nedir?

1. Kimlik fotokopisi

2. Ehliyet fotokopisi

3. Diploma fotokopisi

4. 2 adet son 6 ay içerisinde çekilmiş vesikalık fotoğraf

SRC Belgesinin Fiyatları Nedir?

SRC belgesi için herhangi bir taban fiyat uygulaması bulunmamaktadır. Bu nedenle SRC belgesi ücretleri illere ve bölgelere göre değişir.

• SRC 1 belgesinin alınması için 40 saatlik bir eğitim alınması gerekir. Saatlik ücret 28 TL’dir. Eğitimin toplam ücreti 1120 TL olarak ödenmelidir.
• SRC 2 belgesinin alınması için 36 saatlik bir eğitim alınması gerekir. Saatlik ücret 28 TL’dir. Eğitimin toplam ücreti 1008 TL olarak ödenmelidir.
• SRC 3 belgesinin alınması için 41 saatlik bir eğitim alınması gerekir. Saatlik ücret 28 TL’dir. Eğitimin toplam ücreti 1148 TL olarak ödenmelidir.
• SRC 4 belgesinin alınması için 36 saatlik bir eğitim alınması gerekir. Saatlik ücret 28 TL’dir. Eğitimin toplam ücreti 1148 TL olarak ödenmelidir.
• SRC 5 belgesinin alınması için 19+13 saatlik bir eğitim alınması gerekir. Eğitimin toplam ücreti 750 TL olarak ödenmelidir.

Verilen rakamlar yalnızca İstanbul ilinin eğitim ücretlerini içermektedir. Farklı illerde ve bölgelerde istenen ücretlerde farklılık olabilir. Sınav harçları ise eğitim ücretlerine dahil değildir. Fiyat konusunda daha detaylı ve doğru bilgi için yetkili SRC kurumuna müracaat etmeniz önerilir.

SRC Belgesi Ödemesi Nasıl Yapılır?

SRC belgesi alabilmek için eğitim ücretlerinden ayrı olarak SRC belgesi harcı ödenmelidir. Harç ücretinin dışında SRC kart ücreti de bu belgeyi alabilmek için gereken bir diğer unsurdur. SRC belgesi harç ücreti 110 TL ve kart ücreti ise 24 TL’dir. Bu ücretler yalnızca Halk Bankası şubelerinde ödenebilir.

SRC 2 belgesi olan ve SRC 4 belgesi almak isteyen sürücülerin, 1008 TL’lik kurs ücretinin yarısı olan 504 TL’yi ödemeleri yeterlidir. SRC 4 belgesi olan ve SRC 2 belgesi almak isteyenler de yine aynı şekilde 1008 TL’lik ücretin 504 TL’sini ödeyerek bu belgeye sahip olabilir.

SRC sınav harç bedeli olarak alınan 110 TL’lik ücret ise teorik ve uygulama sınavları için bir defa alınır. İki sınav için iki ayrı ödeme yapılmaz.

Hangi kurumdan SRC Belgesi Alınabilir?

SRC belgesi almak isteyen sürücüler, Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu konu hakkında yetki verdiği kurumlara başvurmalıdır. Başvurularının ardından eğitimlerini tamamlayan ve sınava giren sürücüler SRC belgelerini alabilir.

Kaç günde SRC Belgesi Alınır?

Öncelikle alınması gereken eğitimler tamamlanmalıdır. Ortalama 36 saat olan eğitimler, genellikle 3 hafta içerisinde tamamlanır. Eğitimlerinin ardından sınavdan geçer not alan sürücüler SRC belgelerini alır.

2020 yılında 5 adet SRC sınavı yapılmıştır. SRC belgesinin türlerine göre yapılan sınavların tarihleri de değişiklik göstermektedir. Sınav sonuçları genellikle 10 gün içerisinde açıklanır. Eğitim süresiyle beraber SRC belgesi almak ortalama 1 ay sürer.

Sınavsız SRC Belgesi Almanın Yolları Nelerdir?

25 Şubat 2003 tarihinden önce ehliyet almış kişiler sınavsız SRC belgesi alabilirler. Bu tarihten önce B sınıfı ehliyet almış olanlar SRC 2 ve SRC 4 belgelerini, C ve D sınıfı ehliyete sahip olanlar ise SRC 2, SRC 3 ve SRC 4 belgelerini edinebilir. Daha önceden E sınıfı ehliyeti bulunanlar ise sınavsız şekilde SRC 1, SRC 2, SRC 3 ve S4 belgelerini alabilirler. 66 yaşından gün alan kimse SRC belgesi alamaz.

E-Devlet Üzerinden Sınavsız SRC Belgesi Nasıl Alınır?

e-Devlet kapısından sınavsız SRC belgesi almak isteyen sürücüler öncelikle sisteme giriş yapmalıdır. Ardından arama kısmına “muafiyet kapsamında SRC” yazarak arama işlemini gerçekleştirmelidir. Sorgulamanın ardından ortaya çıkan tablodaki bilgileri doldurulmalı ve “Tamam” tuşuna basılmalıdır.

SRC 5 Belgesi Sınavsız Alınabilir Mi?

ADR sertifikası olarak adlandırılan SRC 5 belgesi sınavsız alınamaz. Hangi ehliyet tipini hangi yılda almış olursanız olun, SRC 5 belgesini alabilmek için mutlaka eğitim almanız ve gerekli sınavı başarıyla geçmeniz gerekir.

SRC Sınav Soruları Nasıldır?

SRC belgesi almak için girilmesi gereken sınavlar teorik ve uygulama olarak ikiye ayrılır. Teorik sınav çoktan seçmeli olacak şekilde yapılır ve 1 saat sürer. SRC belgesi soruları 40 adettir ve her sorunun değeri 2.5 puan olarak belirlenmiştir. Sınav tarihleri ve saatleri her kurs için farklı olabilir ancak genellikle 10:00’da yapılır. Sınavdan başarılı olmak için 70 puanın üzerinde alınması gerekir. Bu da 40 sorudan en az 28’ine doğru yanıt verilmesi gerektiğini göstermektedir. Yanlışlar doğru yanıtların puan değerinde herhangi bir etkiye sahip değildir.

Teorik sınavı başarıyla tamamlayan sürücüler için sırada uygulama sınavı vardır. Uygulama sınavında sürücülere en az 3, en fazla 5 soru yöneltilir. Sorular görsel veya video şekilde olur. Bu sınavda her soru 60 saniye sürer.  3 soru sorulan bir uygulama sınavında sürücüden en az 2 soruya doğru yanıt vermesi beklenir. 5 soru sorulan sınavda ise sürücünün en az 3 doğru yanıt vermesi gerekmektedir. Teorik ve uygulama sınavları aynı günde ve aynı okulda gerçekleştirilir.

SRC Belgesi Cezaları Nelerdir?

SRC belgesi olmadan yük ve yolcu taşımacılığı yapan sürücüler trafikte birçok kişinin hayatını riske atar. Gerekli eğitimi almayan şoförler kaza riskini arttırarak can ve mal kaybına davet oluşturur. Bu nedenle SRC belgesi olmadan taşımacılık yapan sürücülere, ruhsat sahiplerine ve taşımacılara bir takım cezai işlemler uygulanır. Sigorta firmaları SRC belgesi bulunmayan araçları sigorta kapsamında kabul etmediğinde, olası kazalarda hasar ödemesi yapmaz.

6 farklı SRC cezası bulunur. Bunlardan ilki SRC belgesi alma zorunluluğudur. Bu ceza 350 TL’dir ve sürücüden talep edilir. İkinci ceza, SRC taşıma sözleşmesi ve zorunlu sigorta gibi teknik şartları karşılamayan araçların ruhsat sahiplerinden alınır. Bu ceza 885 TL’dir. Üçüncü SRC cezası, sertifikasız sürücü istihdam etmeyi kapsar ve 885 TL’lik cezayı taşımacı öder. Bir diğer SRC cezası ise direkt olarak mesleki yeterlilik belgesi bulunmayan sürücüye, belgesi bulunmadığı için kesilir. Bu cezanın değeri 350 TL’dir. SRC belgesi bulunmayan sürücüde psikoteknik belgesi de bulunmadığından sürücüye 350 TL daha ceza verilir. Ayrıca psikoteknik belgesi bulunmayan sürücü istihdam ettiği için ruhsat sahibine de 885 TL cezai işlem uygulanır.